Είναι το Βερολίνο… η νέα Αθήνα;
Οι αποφάσεις της νέας τοπικής αυτοδιοίκησης κάτι τέτοιο δείχνουν – τουλάχιστον όσο έχει να κάνει με τις πολιτικές για την ανάπτυξη της χρήσης του ποδηλάτου στην πόλη.
Ζώντας στην Ελλάδα και παλεύοντας για ένα καλύτερο, πιο πράσινο μέλλον, κοιτάμε συχνά προς τις χώρες του Βορρά, για έμπνευση και μια δόση ελπίδας. Είναι όμως όλα τέλεια εκεί;
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το 2020, οι πολίτες συμφωνούσαν ότι η χρήση ποδηλάτου καλό θα ήταν να καθιερωθεί και να επεκταθούν οι υποδομές για το ποδήλατο. Και πράγματι, αυτή η αλλαγή φάνηκε σε επίπεδο πολιτικής, με την ψήφιση φιλόδοξων και εμπνευσμένων πλάνων για την πράσινη ανάπτυξη και την χρήση ποδηλάτου. Τελευταίο μεγάλο νέο επ’ αυτού ήταν η Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για το Ποδήλατο.
Δυστυχώς, όμως, αυτές οι πολιτικές έχουν αρχίσει, σε τοπικό επίπεδο, να αναστέλλονται ή να δέχονται επιθέσεις. Θα στραφούμε στην περίπτωση του Βερολίνου, η οποία δεν είναι η μόνη, αλλά είναι η πιο τρανταχτή.
Πώς η πολιτική εξουσία επηρεάζει τις πολιτικές για το ποδήλατο!
Με την αλλαγή εξουσίας στην πόλη, μετά τις εκλογές του καλοκαιριού και την ανάδειξη των πιο συντηρητικών Χριστιανοδημοκρατών (CDU) στην εξουσία, ανακοινώθηκε το πάγωμα μιας σειράς σχεδίων ποδηλατοδρόμων που είχαν σχεδιαστεί από τους προκατόχους της δημαρχίας (SPD). Η Manja Schreiner (CDU) ανακοίνωσε, το καλοκαίρι που μας πέρασε, την άρση εφαρμογής σχεδίων φιλικών για το ποδήλατο, όσα σχέδια, δηλαδή, όπως ανακοινώθηκε, θα «έθεταν σε κίνδυνο» θέσεις στάθμευσης ή λωρίδες διέλευσης αυτοκινήτων.
Το μεγαλύτερο ζήτημα που ανέκυψε αφορούσε το μέλλον της πεζοδρόμησης της ιστορικής οδού Friedrichstraße, που τέμνει την καρδιά του Βερολίνου και φιλοξενεί πολλά μαγαζιά, εστιατόρια, μουσεία και μνημεία (π.χ. Checkpoint Charlie).
Το 2020 αποφασίστηκε πιλοτικά ένα τμήμα της οδού να αποκλειστεί από τα αυτοκίνητα. Εκεί τοποθετήθηκαν μεγάλες γλάστρες, παγκάκια, χώρος για εστιατόρια και ποδήλατα. Το SPD σχεδίαζε μάλιστα την πλήρη πεζοδρόμηση της οδού. Μετά την αλλαγή εξουσίας στη δημαρχία, όμως, αλλά και μετά από μια σειρά παραπόνων και μηνύσεων των καταστηματαρχών με το επιχείρημα ότι οι πωλήσεις στους παραπλήσιους δρόμους είχαν μειωθεί, η οδός άνοιξε φέτος και πάλι για τα αυτοκίνητα.
Η παύση των πρότζεκτ για την επέκταση του δικτύου ποδηλατοδρόμων στην πόλη και του περιορισμού της αυτοκίνησης συνδέθηκε επίσης και με πλάνα για την επέκταση των αυτοκινητοδρόμων υψηλής ταχύτητας. Ο αυτοκινητόδρομος Α100, που πρόκειται να επεκταθεί στα ανατολικά της πόλης, θα τέμνει αστικές περιοχές και θα σηματοδοτήσει την «μετακόμιση» ιστορικών club της πόλης, των οποίων οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να κατεδαφιστούν. Τα νέα μέτρα έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις, που εκφράζονται τόσο σε επίπεδο πολιτικών συζητήσεων, όσο και διαδηλώσεων και δράσεων πολιτών.
Το Βερολίνο επιλέγει «επιστροφή στο αυτοκίνητο»
Το Βερολίνο φαίνεται να επιλέγει μια old-school ανάπτυξη, που μάλλον συνομιλεί με τα δεδομένα της προηγούμενης δεκαετίας. Η έμφαση στην κατασκευή αυτοκινητοδρόμων, ουρανοξυστών και μεγάλων εμπορικών κέντρων (βλ. Warschauer Str.) δεν συνάδει με τις σύγχρονες απαιτήσεις, που αναζητούν πιο πράσινες και ήπιες πολιτικές ανάπτυξης.
Ίσως είναι οι προσπάθειες μιας φτωχής πρωτεύουσας να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η πολιτική σύγκρουση αποτυπώνεται και στους δρόμους. Οι Βερολινέζοι οδηγοί, τόσο του αυτοκινήτου, όσο και του ποδηλάτου, χαρακτηρίζονται ως μάλλον επιθετικοί, διεκδικώντας αμφότεροι χώρο στην άσφαλτο, και οι παρούσες διαφωνίες δεν καταφέρνουν να βελτιώσουν την κατάσταση στους δρόμους για κανέναν.
Έθνος οδηγών…
Η περίπτωση του Βερολίνου, δυστυχώς, δε στέκεται μόνη. Στη Μεγάλη Βρετανία, ο πρωθυπουργός Rishi Sunak αναφέρεται στους Βρετανούς ως «έθνος οδηγών» και υπόσχεται να προστατέψει τους οδηγούς αυτοκινήτων από πολιτικές μείωσης των ταχυτήτων και τις ρυθμίσεις για «πράσινο δακτύλιο». Σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην Οξφόρδη, τα πλάνα για την διαμόρφωση της «πόλης των 15 λεπτών» (15-minute city) βρήκαν αντίσταση από ομάδες πολιτών, υποστηρικτών θεωριών συνωμοσίας, που κατηγορούν ότι τα σχέδια αυτά προκρίνουν τον έλεγχο και την επιτήρηση της ζωής τους. Στο Manchester αλλά και στις Βρυξέλλες δεν έχουν λείψει αντίστοιχα σκηνικά.
Όλα αυτά δεν τα αναφέρουμε τόσο για να απογοητευτούμε, ούτε και για να εκθέσουμε τις ανεπάρκειες άλλων κρατών. Περισσότερο θέλουμε να τονίσουμε ότι η επιλογή του ποδηλάτου είναι απόφαση προσωπική και πολλές φορές δεν δέχεται τη στήριξη που θα προσδοκούσαμε από τις πολιτικές δυνάμεις. Είναι αυτό αρκετό για να σταματήσουμε να αγαπάμε την ποδηλασία; Ε, δε νομίζω. Εμείς θα συνεχίσουμε να ανεβαίνουμε κάθε μέρα στο ποδήλατό μας, πράττοντας για την αλλαγή και ελπίζοντας σε ένα πιο πράσινο, πιο βιώσιμο, πιο ανθρώπινο μέλλον.
Διαβάστε επιπλέον εδώ:
Για τις πολιτικές της δημαρχίας του Βερολίνου και εδώ.
Ποδηλατικές συνθήκες στη Γερμανία
Για τον αυτοκινητόδρομο Α100
© Copyright Cities for Cycling 2023, All Rights Reserved