Το γιατί τα ποδήλατα και τα τρένα θα έπρεπε να είναι φυσικοί σύμμαχοι για ένα πιο πράσινο μέλλον
Από τον Fabian Küster, Υπεύθυνος πολιτικής και Ευρωπαϊκών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών
Μετάφραση: Ellen Van Wingerden
Σου έτυχε ποτέ να σχεδιάσεις διακοπές με το ποδήλατο και να ανακαλύψεις πόσο δύσκολο είναι να φέρεις το ποδήλατο στο προορισμό σου; Σκέφτηκες ποτέ πόσο πιο εύκολο θα ήταν να πηγαίνεις στην δουλειά σου σε μια γειτονική πόλη αν επιτρεπόταν το ποδήλατο στο τρένο έτσι ώστε να μπορείς να το χρησιμοποιήσεις για τα τελευταία χιλιόμετρα από το σταθμό μέχρι το γραφείο; Ενώ πολλοί τοπικές και περιφερειακές εταιρείες σιδηροδρόμων προσφέρουν αξιοπρεπείς υπηρεσίες για ποδηλάτες, το να φέρεις το ποδήλατο σου σε μεγαλύτερα ταξίδια είναι συχνά πολύ πιο περίπλοκο. Αυτό προκαλεί έκπληξη γιατί τα ποδήλατα και τα τρένα θα έπρεπε να είναι φυσικοί σύμμαχοι από τη στιγμή που είναι από τα πιο βιώσιμα μέσα που υπάρχουν σήμερα. Εάν η Ευρώπη έχει σοβαρό σκοπό να γίνει ουδέτερη κλιματικά τα επόμενα 30χρόνια, ο συνδυασμός αυτών των 2 μέσων θα πρέπει να γίνει μια πιο απλή διαδικασία.
Στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών (ECF), η μεγαλύτερη και πιο γνωστή οργάνωση παγκοσμίως για την προώθηση του ποδηλάτου, ξέρουμε ότι όλο και περισσότεροι ποδηλάτες στην Ευρώπη αναζητούν την δυνατότητα να πάρουν το ποδήλατό μαζί τους στο τρένο. Η επιτυχημένη μας καμπάνια « Οι ποδηλάτες αγαπούν το τρένο» είχε σε όλη την Ευρώπη μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο και επηρέασε τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τα δικαιώματα των επιβατών τρένου με την απαίτηση να υπάρχουν θέσεις για τουλάχιστον 4 ποδήλατα στα καινούργια και ανακαινισμένα τρένα.
Αν και η ECF πίεσε για ακόμα πιο τολμηρές αποφάσεις, ο νέος κανονισμός είναι ένα σημαντικό βήμα μπροστά στο δρόμο για ένα πιο βιώσιμο Ευρωπαϊκό σύστημα μετακινήσεων. «Τα ποδήλατα μαζί με τα τρένα αποτελούν ένας τέλειος συνδυασμός για βιώσιμο τουρισμό, για τις πιο πράσινες μετακινήσεις του μέλλοντος», δήλωσε η Anna Deparnay-Grunenberg, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όταν μίλησε στη παρουσίαση μιας νέας έκθεσης έρευνας της ECF «Οι ποδηλάτες αγαπούν τα τρένα: Μια ανάλυση του πόσο φιλικοί προς το ποδήλατο είναι οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Σιδηροδρόμων». Επίσης τόνισε τη σημασία του να συνδυάσουμε το ποδήλατο με άλλα βιώσιμα μέσα μετακίνησης.
Αν και οι κανονισμοί υπόσχονται καλύτερα ταξίδια με τρένο και ποδήλατο, χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά για να γίνουν οι Ευρωπαϊκοί Σιδηρόδρομοι πιο φιλικοί προς το ποδήλατο: Μόνο 4 θέσεις για ποδήλατα σε κάθε τρένο δεν θα φτάνουν.
Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Χρονιάς των Σιδηροδρόμων, η ECF στη φιλόδοξη έκθεση έρευνας «Οι Ποδηλάτες αγαπούν το τρένο» ρίχνει φως στο πόσο φιλικοί προς το ποδήλατο είναι 69 διαφορετικοί Ευρωπαϊκοί οργανισμοί σιδηροδρόμων και υπηρεσίες. Σκοπός αυτής της εκτεταμένης έρευνας είναι να χρησιμοποιηθούν τα αποτελέσματα για την χάραξη πολιτικής και να αποτελεί εργαλείο για στελέχη στην βιομηχανία για την αξιολόγηση απόδοσης και τον εντοπισμό ελλείψεων και βέλτιστων πρακτικών στους οργανισμούς σιδηροδρόμων με σκοπό πάντα την συνεχόμενη βελτίωση των υπηρεσιών. Από τους 69 οργανισμούς και υπηρεσίες που εξετάστηκαν και ταξινομήθηκαν, 15 οργανισμοί (22%) δεν δέχονται συμβατικά ποδήλατα. (ποδήλατα που δεν αναδιπλώνονται ή/και αποσυναρμολογούνται).
Από αυτούς τους 15 οργανισμούς, οι 12 είναι οργανισμοί που παρέχουν υπηρεσίες μεγάλων (διασυνοριακών) αποστάσεων και ταχυτήτων. Αυτή η πραγματικότητα δείχνει ότι το να πάρεις το ποδήλατο μαζί σου σε ένα μακρινό ταξίδι στην Ευρώπη δεν είναι ούτε βολικό ούτε ευχάριστο αλλά αντιθέτως, αποτελεί μια κουραστική εμπειρία που χαρακτηρίζεται από πολλαπλές ανταποκρίσεις με αργά περιφερειακά και τοπικά τρένα.
Η ασύνδετη φύση των Ευρωπαϊκών σιδηροδρομικών υποδομών δείχνει τους περίπλοκους, και πολλές φορές ασαφείς, κανονισμούς και αποφάσεις για την μεταφορά ποδηλάτων. Και με φόντo την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την κλιματική κρίση και την οικονομική ανάκαμψη μετά to COVID-19 αυτό δεν είναι αποδεκτό το 2021. Οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής καθώς και οι οργανισμοί σιδηροδρόμων σε όλη την Ευρώπη πρέπει να κάνουν πιο εύκολες τις επιλογές πράσινων εναλλακτικών μέσων αντί ρυπογόνων αυτοκινήτων ή πτήσεων μικρομεσαίας διάρκειας.
Υπάρχει όμως ελπίδα. Το Intercity Berlin (IC Berlin), μια κοινοπραξία μεταξύ των Ολλανδικών Σιδηροδρόμων (NS) και της Deutsche Bahn (DB) που συνδέει το Άμστερνταμ με το Βερολίνο βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης στη νέα έρευνα της ECF. Το IC Berlin είναι ο μοναδικός φορέας που βαθμολογήθηκε ως εξαιρετικός στην κατάταξή. Εδώ βοήθησε ο εντυπωσιακός αριθμός ποδηλάτων που επιτρέπονται στα τρένα IC Berlin και η δυνατότητα της σύνδεσης στα συστήματα ενοικίασης ποδηλάτων τόσο των NS όσο και της DB.
Οι άλλες επιλαχούσες εταιρείες, οι Ελβετικοί Ομοσπονδιακοί Σιδηρόδρομοι (SBB), η Εθνική Εταιρεία Σιδηροδρόμων του Βελγίου (SNCB/NMBS), η Deutsche Bahn (DB) και οι Κρατικοί Σιδηρόδρομοι της Ουγγαρίας (MÁV-START) είχαν επίσης καλή γενική βαθμολογία. Εκτός από αυτά τα λίγα, σχετικά καλά, παραδείγματα υπάρχει όμως ακόμα πολύ περιθώριο βελτίωσης στην Ευρώπη.
«Ευελιξία για τον χρήστη» θα έπρεπε να είναι η κύρια αρχή για τους οργανισμούς σιδηροδρόμων που επιθυμούν να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους και να ανταποκριθούν στις ανάγκες ενός αυξανόμενου αριθμού επιβατών που επιθυμεί να πάρει το ποδήλατο μαζί του στο τρένο. Η IC Berlin και άλλοι φορείς που βρίσκονται ψηλά στη κατάταξη τα πηγαίνουν καλά ακριβώς επειδή οι υποδομές και οι πολιτικές τους για τη μεταφορά ποδηλάτου προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία για τους χρήστες απ’ ό,τι οι περισσότεροι από τους ομόλογους τους.
Ωστόσο, οι εταιρείες που σήμερα είναι επιτυχημένες δεν σημαίνει ότι θα είναι και στο μέλλον. Η κάθε εταιρεία ή υπηρεσία που περιγράφεται στη μελέτη πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ακόλουθες βασικές συστάσεις:
- Να δέχεται σε όλες τις γραμμές ποδήλατα που δεν αναδιπλώνονται ή αποσυναρμολογούνται
- Να παρέχει ειδικές θέσεις για ποδήλατα (και περισσότερες από τέσσερεις) που είναι προσβάσιμες και εύκολες στη χρήση για όλες τις κατηγορίες επιβατών
- Να επενδύσει σε συστήματα κοινοχρήστων ποδηλάτων και στην προώθηση τους
- Να παρέχει σαφείς και έγκαιρες πληροφορίες για υπηρεσίες σχετικά με το ποδήλατο, ειδικά στις ιστοσελίδες οργανισμών σιδηροδρόμων
- Να καταρτιστεί ένα πανευρωπαϊκό προγραμματιστή ταξιδιών και να γίνει συντονισμός των κανονισμών για την μεταφορά ποδηλάτων σε όλη την Ευρώπη
Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της ECF Henk Swarttouw στην παρουσίαση της έκθεσης έρευνας: «Οι ποδηλάτες είναι βαθιά ερωτευμένοι με τα τρένα, αλλά οι περισσότεροι οργανισμοί σιδηροδρόμων δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι τους αγαπούν. Αυτό προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη όταν σκεφτόμαστε ότι από τη φύση μας είμαστε σύμμαχοι με στόχο τη καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τη μείωση εκπομπών και την αναγκαία μετατροπή των συστημάτων μεταφοράς μας σε βιώσιμα συστήματα» Παρακαλούμε θερμά τις τοπικές, τις εθνικές και τις Ευρωπαϊκές αρχές όπως επίσης και τους σιδηροδρομικούς φορείς να ανταποκριθούν στην έκκληση μας και να εφαρμόσουν το γρηγορότερο δυνατόν τις συστάσεις μας» Όπως τόνισε και ο Βέλγος Υπουργός Κινητικότητας George Gilkinet, «δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι χρειάζεται ακόμα δουλειά. Αυτό είναι μόνο η αρχή.»